Knallende kwesties

Rond de jaarwisseling vullen de straten, mijn huis en mijn hoofd zich met geknal. Waarom eigenlijk met geknal? Gevraagd aan de buren die buiten op straat staan, terwijl hun kinderen voor mijn deur bezig zijn : 'ach joh, laat ze een beetje plezier hebben.' Wat opvalt: het zijn alleen buurmannen die buiten staan; het zijn alleen buurjongetjes die plezierig bezig zijn met knallen. Is het misschien een specifiek mannelijk plezier? Gevraagd aan zoonlief: 'Knallen? Lust tot vernietiging, die geoorloofd gebotvierd kan worden.'
Mijn hond is van de mannelijke soort, behoorlijk macho, maar hij beleeft hier helemaal geen plezier aan. Integendeel, hij kruipt onder de tafel en bibbert. Wil niet naar buiten, en bij de verplichte ronde weigeren zijn blaasspieren zich te ontspannen.
Aanleiding voor het knallen is natuurlijk de komst van het nieuwe jaar, of het oude dat wordt uitgeluid. UITgeluid zou kunnen inhouden dat het geluid uit moet, maar dat is dus niet het geval. Het nieuwe jaar wordt INgeluid, maar dat is nog niet begonnen, dus...?
Een oud jaar en een nieuw jaar, dat heeft te maken met onze kalenderaanduidingen, die staan voor onze behoefte aan ordening. Ordening: daarmee heeft dat knallen zover ik weet ook niet veel te maken. De openbare ver-ordening: dat wel. Die staat toe dat er op oudejaarsdag geknald mag worden binnen bepaalde uren. Ordehandhavers van het openbaar gezag zorgen ervoor dat de regels van de verordening gehandhaafd worden. Ze doen dat door het uitdelen van vermaningen of ordinaire bekeuringen, die ter plekke niet zelden lachend weggeknald worden. De knallers verstoren de ver-ordening. Brengen ze daarmee ordening aan? Het fenomeen keert jaarlijks terug, dat is een vorm van ordening. Maar de jaarwisseling is al jaarlijks, en heeft dus het verstoren van de ordening niet nodig.
Waarom dus dat knallen? Laten zien en horen dat je er bent? Een bevestiging van het bestaan? Ik weet het niet. En als je het nu eens omdraait? Stel je eens een oud- en nieuw voor zonder al die klappen? Zou je er dan niets van merken? Behalve dat je opeens tot de ontdekking komt dat je een nieuwe agenda nodig hebt? En dan, wat zou het betekenen, als je de jaarwisseling niet bewust zou meemaken? Een weekje skippen, met een tijdmachine?
In januari begint de filosofieklas op Het Mozaïek weer. Ik ga het eens vragen aan de kinderen in mijn groep. In het nieuwe jaar, dat er onmiskenbaar aankomt! FWIIEEET!!! BEENGGGGG!!!

Lusten strandbeesten suikerklontjes?

Jaren geleden zag ik Theo Jansens strandbeesten in de Kunsthal, regelmatig zie ik er een of twee op het talud vlakbij Ypenburg. Indrukwekkend hoe hij een verzameling PVC-buizen, plakband en tie-wraps getransformeerd omwerkt tot intrigerende creaturen, die over het strand wandelen. Prachtige beesten die tot de verbeelding spreken,je kunt er verhalen bij bedenken, gedichten over schrijven, en natuurlijk over filosoferen! Toen ik gisteren met twee groepen studenten van de Reinwardt Academie aan de slag ging, zag ik mijn kans schoon. Hoe dachten zij hierover? In kleine groepjes bedachten ze vragen. Is dit speelgoed of kunst? Horen deze beesten binnen of buiten? Zijn de strandbeesten levend of dood? Mag je voor God spelen? De eerste groep ging in gesprek over de vraag of je van een strandbeest zou kunnen houden zoals van een hond. De tweede groep vroeg zich af wat een strandbeest zou eten. Op de vraag waarom je dat zou willen weten kwam het idee naar voren dat je, om vriendjes te kunnen worden, hem iets lekkers zou kunnen geven - zoals je een paard een suikerklontje geeft. Kun je vrienden worden met een Strandbeest?

Wil je meer weten over Theo Jansen en zijn strandbeesten? Een aanrader: het boek 'De grote Fantast' dat in 2008 verscheen bij Uitgeverij 010.