zaterdag 10 maart 2012

Cadeautjes

Zeventien kinderen; het klasje van juf Eva. Een klas zoals veel andere klassen: met stille luisteraars, verwonderde denkers én met woelwaters voor wie een hele sessie filosoferen best lang duurt… Samen in de kring dachten ze na over de vraag 'wat is het mooiste cadeau dat je ooit gekregen hebt, en waarom is dat nu juist het mooiste?' De voorbeelden van al die ‘mooisten’ liepen uiteen: van knuffel tot fiets tot abonnement op de voetbalclub - ‘de Buffalo’s’, dat vind ik nu eens een echt mooi cadeautje, zo’n naam voor een voetbalclub, maar dat even terzijde... Een jongen bracht in dat ‘papa en mama het mooiste cadeau zijn, omdat zij van je houden’. Andere redenen die naar voren kwamen waren ‘omdat iets superduur is (een nintendo), omdat iets speciaal werd geregeld (een glijbaan in de tuin), omdat het veiligheid geeft (een knuffel), of omdat je je er kan uitleven' (het abonnement op de Buffalo’s). Vooral leek belangrijk te zijn dat je er een goed gevoel van kreeg, en er iets samen mee kon doen; van spel tot contact met verre familie.

En zoals dat soms gaat nam het onderzoek op zeker moment een wending waarin veel sociaal wenselijke aspecten naar boven kwamen. Naar aanleiding van de vraag of er iets zou kunnen zijn dat voor iedereen het mooiste cadeau is werden o.a. vriendschap, houden van, de aarde, en leven genoemd. Maar zijn dat dan cadeaus? Is een cadeau niet meestal een mooie verpakte doos met een strik erom? Iets dat je kunt vastpakken? Ofwel: wat verstaan we eigenlijk onder een cadeau? Het hele traject duurde zo’n 45 minuten, en aan het eind bleken er eigenlijk eerder meer dan minder vragen te zijn ontstaan. Om die te kunnen bewaren kregen ze allemaal een cadeautje: een mooi boekje om vragen en gedachten in te noteren.

Een filosofiegesprek zoals ik wel vaker begeleidde. Toch is het steeds weer nieuw, steeds anders. En deze keer was het ook speciaal omdat de 23 deelnemers aan mijn masterclass filosoferen in de buitenkring ademloos en muisstil meekeken. Een rijke ervaring daar, gisteren, in de Zebrastraat in Gent.

dinsdag 6 maart 2012

Twee keer in een week …

… te gast mogen zijn in de PONT in Tilburg, het zal je maar overkomen! Nog geen week geleden mocht ik daar een middag aan de gang met de leerkrachten van de Oosterhoutse basisschool de Touwbaan. En terwijl op de achtergrond gierende boorgeluiden van de tentoonstelling in aanbouw klonken, bedachten zij krachtige vragen bij enkele van de prachtige kunstwerken in De PONT. Ter plekke wisselden ze de vragen met elkaar uit en onderzochten waarom de ene meer aanspreekt dan de ander. Fijn, en eigenlijk best bijzonder dat een school zich zo inspant om hun cultuuronderwijs ‘in de vingers’ te krijgen!

Vanmiddag was ik er weer, deze keer met een groep studenten van de Reinwardt Academie. Ook zij verdiepten zich in het filosoferen met beelden en oefenden met het bedenken van goede startvragen voor een filosofisch gesprek. Niet bij de werken van Ai Weiwei, die er sinds deze week tentoongesteld worden. Vragen zijn daar genoeg bij te bedenken natuurlijk. Maar om praktische redenen (de drukte rond de werken van Ai Weiwei, want waren er al een hoop bezoekers!) kozen we enkele andere werken uit – en niet toevallig waren dat dezelfde als afgelopen woensdag.

Mooi om te zien dat er allerlei verschillende thema’s naar voren kwamen in beide groepen. Waarmee het nog maar weer eens helder wordt: filosoferen schept ruimte voor het eigen denken…!

De studiedag Filosoferen met Kunst is georganiseerd door Kunstbalie in Tilburg: www.kunstbalie.nl

Reinwardt Academie: www.ahk.nl/reinwardt